Jan Basta (mieszczanin)
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
architekt |
Jan Basta (znany także jako Jan Baszta, ur. w XV wieku w Żywcu(?), zm. XVI w.) – mieszczanin żywiecki, twórca słynnego mostu na Dnieprze.
Nie jest oczywiste, czy Basta urodził się w Żywcu, czy przeniósł się doń z innego miejsca pochodzenia[1]. Przed 1514 rokiem trudnił się handlem drewnem, spławiając je Sołą i Wisłą do Krakowa[1].
W czasie wojny litewsko-moskiewskiej, postawił w 1514 r., drewniany most na pływakach z beczek na Dnieprze pod Orszą. Po moście jego projektu przeszły wraz z artylerią wojska litewsko-polskie, dowodzone przez hetmana Konstantego Ostrogskiego. Bitwa pod Orszą zakończyła się szybkim sukcesem wojsk polskich.
Król Zygmunt I pismem z Wilna datowanym 27 października 1514 roku[a]. w uznaniu zasługi zwolnił go na okres trzech lat od opłat, pobieranych od flisaków, spławiających drzewo po Wiśle[1]. Wygląd mostu znany jest z zachowanego z tego okresu, obrazu olejnego znajdującego się obecnie w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Jan Basta prawdopodobnie brał udział także w kampanii lat 1519–1521[1].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Autorzy hasła w Słowniku Biograficznym Żywiecczyzny podają, że dokument datowano na 22 grudnia 1514
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Słownik biograficzny Żywiecczyzny 1995 ↓, s. 21.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Leonard Lepszy, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 350. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03484-0
- Słownik polskich pionierów techniki (pod redakcją Bolesława Orłowskiego), Wydawnictwo „Śląsk”, 1984
- Jan Blitz i inni, Słownik biograficzny Żywiecczyzny. Tom I, Żywiec: Spółdzielnia wydawnicza Gazeta Żywiecka, 1995, s. 21-22, ISBN 83-902605-1-4.